Thế giới đang bước vào giai đoạn chuyển đổi sâu rộng về công nghệ, năng lượng và mô hình phát triển kinh tế. Trong bối cảnh đó, lựa chọn nghề nghiệp không chỉ dừng ở “ổn định” mà còn cần bắt kịp xu thế toàn cầu để đón đầu cơ hội.
Nhiều ngành nghề truyền thống đang dần thu hẹp, trong khi các lĩnh vực mới nổi lại bùng nổ và trở thành “tâm điểm” thu hút nhân lực, vốn và công nghệ.
Từ góc nhìn chiến lược, có thể khẳng định rằng giai đoạn 2025–2030 sẽ chứng kiến sự lên ngôi của một loạt ngành nghề gắn liền với năng lượng xanh và phát triển bền vững (ESG), chip và bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và khoa học dữ liệu, quản trị kinh doanh hiện đại và phân tích dữ liệu kinh doanh, tài chính – fintech, cũng như y tế số và công nghệ sinh học. Đây không chỉ là xu hướng, mà còn là hướng đi tất yếu của nền kinh tế trong thập kỷ tới.
1. Năng lượng xanh – Phát triển bền vững – ESG
Cam kết Net Zero 2050 và các chính sách chống biến đổi khí hậu đã đặt nền tảng cho sự bùng nổ của năng lượng tái tạo và ESG. Các doanh nghiệp buộc phải điều chỉnh chiến lược kinh doanh theo hướng bền vững nếu muốn duy trì khả năng cạnh tranh.
Cơ hội nghề nghiệp
- Kỹ sư năng lượng tái tạo: tập trung vào điện gió ngoài khơi, điện mặt trời quy mô lớn, và hydro xanh.
- Chuyên gia ESG: tư vấn chiến lược, xây dựng báo cáo bền vững theo chuẩn CSRD, ISSB, GRI.
- Chuyên gia quản lý tín chỉ carbon: tham gia thị trường carbon, kiểm kê khí nhà kính.
- Nhà phân tích dữ liệu bền vững: ứng dụng Big Data/AI để giám sát tiêu thụ năng lượng, phát thải CO₂.
Nhu cầu nhân lực lớn, nhưng nguồn cung còn hạn chế, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Chính phủ Việt Nam đã đặt mục tiêu hình thành thị trường carbon vào năm 2028 – 2029, mở ra cơ hội “vàng” cho thế hệ chuyên gia ESG và năng lượng xanh.
2. Chip – Vi mạch – Bán dẫn
Chip bán dẫn được ví như “dầu mỏ mới” vì đóng vai trò trung tâm trong tất cả các ngành công nghệ: AI, IoT, xe điện, quốc phòng. Cuộc cạnh tranh Mỹ – Trung, cùng chính sách hỗ trợ hàng tỷ USD của Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, đang khiến lĩnh vực này nóng hơn bao giờ hết.
Cơ hội nghề nghiệp
- Kỹ sư thiết kế vi mạch (IC Design Engineer): phát triển chip AI, chip công suất, chip cảm biến.
- Chuyên gia sản xuất và kiểm định: tham gia các công đoạn khắt khe từ wafer đến đóng gói.
- Kỹ sư tự động hóa sản xuất bán dẫn: vận hành dây chuyền robot, quản lý nhà máy thông minh.
- Chuyên gia chuỗi cung ứng bán dẫn: xử lý logistics, nguyên liệu hiếm, thiết bị sản xuất.
Một số tín hiệu cho thấy Việt Nam là vùng đất đang có tiềm năng lớn để thu hút các nhà sản xuất chip lớn thế giới. Tuy nhiên, thiếu hụt nhân lực chất lượng cao là thách thức lớn nhất. Trong 5 năm tới, nhu cầu về kỹ sư bán dẫn sẽ tăng gấp nhiều lần, mở ra cơ hội việc làm chưa từng có cho giới trẻ.
Tháng 8/2025, AIT Việt Nam đồng sáng lập SEVINA – Liên minh phát triển nguồn nhân lực công nghiệp bán dẫn Việt Nam, dự kiến sẽ triển khai các Khóa học về Chính sách và Chiến lược Bán dẫn cho cán bộ công chức, doanh nghiệp và nhà đầu tư, phục vụ cho nhu cầu của thị trường trong thời gian tới.
3. Trí tuệ nhân tạo (AI), Khoa học dữ liệu và An ninh mạng
AI không còn là “tương lai” mà đã trở thành hiện tại. Doanh nghiệp từ bán lẻ, logistics đến tài chính đều tích hợp AI để tối ưu vận hành.
- Cơ hội nghề nghiệp: AI Engineer, Machine Learning Specialist, Data Scientist, Data Engineer, Applied Data Analyst.
- Triển vọng: Theo dự báo của McKinsey, AI có thể đóng góp thêm 13 nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu vào năm 2030. Việt Nam cũng đang cần hàng chục nghìn chuyên gia AI – Data trong thập kỷ tới.
Khi thế giới số hóa, an ninh mạng trở thành tuyến phòng thủ quốc gia. Việt Nam là quốc gia nằm trong nhóm “Báo động đỏ” với chỉ số tội phạm mạng (World Cybercrime Index – WCIs) đứng đầu khu vực Đông Nam Á, thuộc Top 6 khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (APAC) và xếp thứ 22 trên toàn thế giới.
- Cơ hội nghề nghiệp: Cybersecurity Specialist, Security Architect, Digital Forensics Analyst.
- Triển vọng: Các ngân hàng, tập đoàn công nghệ, và cả cơ quan nhà nước đều ưu tiên đầu tư mạnh vào bảo mật, khiến nhân lực an ninh mạng trở thành “kim cương mới”.
4. Quản trị kinh doanh & Phân tích kinh doanh – Ngành học không bao giờ lỗi thời
Công nghệ có thể thay đổi, nhưng năng lực lãnh đạo, quản trị và ra quyết định dựa trên dữ liệu luôn là cốt lõi. Đây chính là lý do các chương trình MBA, EMBA và Business Analytics vẫn luôn được săn đón.
Cơ hội nghề nghiệp
- CEO, CSO, COO: lãnh đạo chiến lược doanh nghiệp.
- Business Data Analyst: phân tích dữ liệu để tối ưu chiến lược kinh doanh.
- Quản trị chuyển đổi số: dẫn dắt doanh nghiệp trong kỷ nguyên công nghệ.
Sự kết hợp giữa quản trị và công nghệ tạo nên một lớp nhà lãnh đạo mới: “Business Leaders with Tech Mindset” – những người vừa giỏi quản lý, vừa am hiểu dữ liệu & công nghệ. Đây sẽ là hình mẫu nhân sự được các tập đoàn toàn cầu săn đón.
5. Tài chính và Công nghệ tài chính (Fintech)
Từ ngân hàng số, ví điện tử, blockchain đến DeFi, fintech đang tái định nghĩa cách con người tiếp cận tài chính. Thị trường fintech Việt Nam dự kiến đạt 20 tỷ USD vào 2027.
Cơ hội nghề nghiệp
- Chuyên gia phân tích tài chính số.
- Kỹ sư blockchain, chuyên gia hệ thống thanh toán điện tử.
- Fintech Product Manager.
- Chuyên gia quản trị rủi ro trong tài chính số.
Sự phát triển của fintech không chỉ đến từ ngân hàng, mà còn từ hệ sinh thái startup. Đây là mảnh đất màu mỡ cho những người trẻ vừa am hiểu công nghệ vừa nắm vững tài chính.
6. Y tế số và Công nghệ sinh học (BioTech – HealthTech)
Những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ sinh học đang mở ra kỷ nguyên mới cho y học: từ nghiên cứu, phát triển thuốc và vaccine, đến nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán, điều trị và ứng dụng các phương pháp y học tiên tiến. Xu hướng này không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn tạo ra nhu cầu nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất và ứng dụng công nghệ sinh học tại Việt Nam – một quốc gia đã tiếp cận xu hướng này từ khá sớm.
Song song, HealthTech (công nghệ y tế số) đang nổi lên như một ngành nghề tiềm năng, giải quyết những bài toán lớn của hệ thống y tế: quá tải bệnh viện, sự chênh lệch dịch vụ giữa đô thị và nông thôn, cũng như nhu cầu chăm sóc sức khỏe từ xa ngày càng tăng. Với chính sách khuyến khích mạnh mẽ của Chính phủ – tiêu biểu là Quyết định 749 về Chuyển đổi số quốc gia – HealthTech đang đứng trước cơ hội bùng nổ.
Cơ hội nghề nghiệp
- Digital Health Specialist.
- BioTech Researcher.
- Kỹ sư phát triển thiết bị y tế thông minh.
- Healthcare Data Analyst.
Triển vọng
Việt Nam có dân số gần 100 triệu, trong đó tầng lớp trung lưu ngày càng quan tâm đến sức khỏe. Các startup Health Tech đang thu hút vốn đầu tư từ Mỹ, Nhật Bản, Singapore, tạo điều kiện cho nhân lực trẻ gia nhập lĩnh vực này.
Có thể thấy, trong 5 năm tới, những ngành nghề được dự báo dẫn dắt thị trường lao động không chỉ là năng lượng xanh – ESG và chip – bán dẫn, mà còn bao gồm AI và khoa học dữ liệu, an ninh mạng, quản trị kinh doanh hiện đại, fintech, y tế số và công nghệ sinh học.
Điểm chung của tất cả những ngành này là:
- Gắn liền với công nghệ và đổi mới sáng tạo.
- Đáp ứng nhu cầu cấp thiết của xã hội và nền kinh tế toàn cầu.
- Đòi hỏi nhân lực chất lượng cao, liên ngành và liên tục học hỏi.
Với người lao động, đây là thời điểm vàng để đầu tư vào học tập, kỹ năng công nghệ, và tư duy bền vững. Với doanh nghiệp và nhà quản lý, đây là cơ hội để tái định hình chiến lược nhân sự, xây dựng đội ngũ đủ sức cạnh tranh trong thập kỷ mới.
